Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - Mở đầu

( Tuổi “ tuyển hồi” )

Những ngày gần đây, tôi bỗng cảm thấy mình đã già thật rồi. Bẩy mươi sáu tuổi, chả già thì còn trẻ với ai! Không, tôi muốn nói tâm lý người già kia. Đúng thế, gần đây tôi tự thấy có tâm lý người già. Nghĩa là thích nhớ về quá khứ, thích săn sóc đến những kỷ niệm. Có mấy biểu hiện thế này: đầu năm nay, đột nhiên tôi muốn về quê để dự hội làng. Hội làng Thổ Khối quê tôi tổ chức vào đầu xuân. Hội to lắm, có tế lễ, có rước xách linh đình. Làng tôi ở ngay ngoại thành Hà Nội, qua cầu Chương Dương rẽ phải chỉ mấy cây số là tới. Tuy thế, có bao giờ tôi nghĩ đến chuyện về làng xem hội đâu.

Thế mà năm nay... Cũng năm nay tôi còn có nhu cầu về thăm lại nơi mình sinh ra. (làng Quần Phương Hạ, nay thuộc xã Hải Phương, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định). Ông bố tôi thời Pháp thuộc từng làm lục sự ở Hải Hậu một thời gian. Khi gia đình chuyển đi nơi khác, tôi mới lên chín tuổi. Tính đến nay, đúng 66 năm. 66 năm, bỗng có nhu cầu trở lại! Ngoài ra tôi còn có hứng thú thu thập các tấm ảnh chụp ngày xưa và ngồi cặm cụi cả buổi để phân loại, chọn lọc, sắp xếp theo chủ đề này khác. Nhớ hồi tôi được giao làm Tuyển tập Nguyễn Tuân, cụ Nguyễn có nói nửa đùa nửa thật với tôi : “ Thế là mình đã đến tuổi “ tuyển hồi ” ( tuổi làm tuyển tập và viết hồi ký). Lúc ấy (1980), Nguyễn Tuân mới 70 tuổi. Tôi bây giờ đã 76. Cũng sắp in Tuyển tập và đã có người xui viết hồi ký.

* *
*

Viết hồi ký để làm gì nhỉ? Viết hồi ký thì ích gì cho mình và cho người
khác? Hình như tỏ bầy hết sự thật của đời mình cũng là một khoái thú riêng của
con người ta. Khoái thú được giải toả. Có ai đó nói rằng, mọi khoái cảm trên đời
đều là sự trút ra khỏi bản thân mình (décharger) một cái gì đó. Với mình thì thế.
Nhưng còn với người? Người ta thích đọc hồi ký của những danh nhân, của
những nhà hoạt động chính trị tầm cỡ quốc gia, quốc tế hay của những nhà văn
hoá lớn... Biết được bí mật của cuộc đời danh nhân là biết được những thông tin
có ý nghĩa quốc gia đại sự, biết được kinh nghiệm của nền văn hoá một dân tộc.
Vậy tôi viết hồi ký với tư cách gì? Chỉ để cho mình được giải toả cũng
được chứ sao! Ngoài ra, liệu còn có ích cho ai nữa không? Tôi không tin lắm.
Cũng có thể có tác dụng trong một phạm vi hẹp, trước hết đối với những người
thân, ngoài ra là những ai coi cuộc đời riêng của tôi cũng có một cái gì đó đáng
tò mò và sự nghiệp viết lách của tôi không đến nỗi hoàn toàn vô giá trị. Nghĩa là
cũng muốn tìm hiểu, cũng muốn giải thích.

Ngoài ra tôi tuy không phải nhân vật lịch sử, nhưng sự tình cờ đã đưa đẩy
tôi được chứng kiến nhiều sự kiện lịch sử quan trọng như Cách mạng tháng Tám
hay Cải cách ruộng đất...vv., và biết được một ít chuyện riêng của một số danh
nhân như Hồ Chí Minh, Tố Hữu, và nhiều nhà văn hoá lớn như Nguyễn Tuân,
Xuân Diệu, Tô Hoài, Nguyên Hồng...vv.. Tất nhiên những sự kiện này và những
nhân vật kia người ta đã nói nhiều, viết nhiều rồi theo cách nhìn quan phương
chính thống. ở đây tôi chỉ nói những hiểu biết trực tiếp của riêng tôi với cách
nhìn rất chủ quan của tôi. Nhưng chính vì thế mà, biết đâu đấy, lại có thể đem
đến những thông tin riêng, những ý vị riêng.


Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - Mở đầu
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 1
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 2
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 3
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 4
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 5
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 6
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 7
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 8
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 9
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 10
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 11
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 12
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 13
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 14
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 15
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 16
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 17
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 18
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 19
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 20
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 21
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 22
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 23
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 24
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 25
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 26
Hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh - 27